OPEC ülkelerinden ‘enerji krizi’ dokunuşu: Petrol üretimini sınırlama kararını beraberinde getiren nedir?
Batı‘içinde Rusyayaptırımlar nedeniyle enerji krizile ekonomideküçülürken, G7ile ilgili MayısRusya’nın enerji üretimini sınırlama kararı ve üçüncü ülkelerle ticarete yönelik yaptırımları dikkate alması, OPEC+ ülkelerinin zor kararlar almasına neden oldu. Dünya petrolünün yaklaşık yüzde 60’ını üreten OPEC+ ülkeleri, 5 Haziran’da aldıkları ortak kararla, 2 ayda ikinci kez petrol üretimini kısma konusunda anlaştıklarını açıkladılar. Bunun gibi Suudi ArabistanRusya liderliğindeki 13 üyeli OPEC ve Rusya liderliğindeki OPEC dışı yağ10 üretici ülkenin enerji ve petrol bakanları (OPEC+) 2024yıl sonuna kadar uzatıldığını duyurdu.
Viyana’daki OPEC+ toplantısında, Temmuzayı için günlük 1 milyon varil ek üretimi seve seve azaltacaklarını söyleyen Suudi Arabistan Enerji Bakanı Abdulaziz bin Selman, Duruş süresinin duruma göre uzayabileceğinin de altını çizdi. Birliğin kurucu ülkesinin bu kararının ardından Rusya’nın gönüllü olarak günlük 500.000 varillik kesintiyi 2024’ün sonuna kadar uzatacağını açıklaması geldi.
2 ayda ikinci kez petrol üretimini kısma kararı alma süreci nasıl işledi?
Son üretim düşüşü Nisan ayındaydı Avustralyave AB dahil olmak üzere G7ülkelerden varil başına Rus petrolüne 60 ABD dolarıFiyat limiti belirlendikten sonra geldi. Dünyanın en büyük ikinci ham petrol ihracatçısıolan… MoskovaDeniz yoluyla taşınan petrolün ithalat yasağı ve varil başına 60 dolar tavan fiyatı 5 Aralık’ta yürürlüğe girdi ancak OPEC+ ülkeleri de Mayıs ayında bazı ülkelerin prestijiyle günde yaklaşık 1,6 milyon varil kısma kararı aldı. 2 milyon varillik üretim kesintisi.
ABD’nin petrol fiyatlarını istikrara kavuşturmaya çalışan OPEC ülkelerine yönelik tehdidi
Daha önce 2022’de Suudi Arabistan ve Rusya liderliğindeki OPEC+ ülkeleri, ABD Başkanı Joe Biden’ın “iradesine rağmen” petrol arzını kısmış, bu da Washington’ın Suudi Arabistan başta olmak üzere tüm OPEC ülkelerini yaptırımlarla “boğacağı” tehdidine yol açmıştı. Biden’ın Suudi Arabistaniçermek Orta Doğuülkelerini ziyaret etmek Körfez ülkelerindenpetrol üretimi ve 20 yıl sonra ABD Senatosu’ndan geçmeyen, arzı artırma talebi işe yaramayınca. NOPEC (Petrol Üreten ve İhraç Eden ‘Kartellere’ Hayır) yasası taslağı onaylandı. Dolayısıyla OPEC ve OPEC+ ülkelerinin yeni kararına rağmen ABD yönetiminin hangi adımları atabileceği uzmanların tartışma konusu oldu.
OPEC+ kümesinin bir sonraki olağan toplantısında, Batılı ülkelerin ‘siyah altına’ yaptırım adı altında fiyat belirlemeye çalışsalar da bu girişimlerden hoşlanmadıkları açıkça ortaya çıktı. 26 Kasım yılında yapılması beklenirken; Güç uzmanı Volkan Aslanoğlu, Sputnik’e verdiği demeçte, mevcut kararların zaten elektrik krizi yaşayan Batılı ülkeleri nasıl etkileyeceğini söyledi:
‘Suudi Arabistan fiyat yapıcı konumunu Rusya ile paylaşıyor’
“OPEC kurulduğu günden bu yana, dünya ekonomisinin küresel olarak en az etkilenmesini sağlamak için, bazı savaş, ekonomik nedenler veya yaptırımların neden olduğu arz ve talep dengesizliklerini daha da normalleştirmek için zaman zaman kesintiler veya artışlar yapıyor. Önceleri sadece ihracatı ve ekonomisi petrol ticaretine dayalı olan üye ülkeler olan OPEC, daha sonra yapısını değiştirerek OPEC+’a dönüştü. Bunu şöyle de okuyabiliriz: Suudi Arabistan eskiden fiyat belirleyiciydi, şimdi Suudi Arabistan bu pozisyonu Rusya ile paylaşıyor. Mevcut istekli kesintilerin temel nedenlerinden biri, küresel olarak petrol fiyatlarındaki olumsuz görünümü daha da istikrara kavuşturmak ve petrol fiyatlarının düşmesini engellemektir.”
‘ABD seçimlerinin kaderini etkileyecek şeylerden biri de petrol fiyatları’
Aslanoğlu, ABD ile OPEC ülkeleri arasındaki gerginliğe de değindi. “Finans çevreleri bir süredir fosil yakıtları finanse etmezken ve kredi verilmesine izin vermezken, yenilenebilir enerji için garip bir teşvik var. olay anında OPEC ile Uluslararası Enerji Ajansı arasında gerilim var. Tüm bunların yanı sıra bir sonraki ABD seçimlerinin kaderini etkileyecek şeylerden biri de aslında petrol fiyatları olacak. ABD seçimleri açısından seçmenin ne kadar akaryakıt ve mazot aldığı çok değerli. Şu anda OPEC, OPEC+, Uluslararası Enerji Ajansı ve ABD arasında bir gerginlik söz konusu.”şeklinde konuştu.
‘OPEC kartel değil, çok uzun süredir örgütlü hareket edebilen bir kurum’
ABD’nin OPEC’i NOPEC (Petrol Üreten ve İhraç Eden ‘Kartellere’ Hayır) olarak tanımladığına değinen Aslanoğlu, şöyle konuştu: “OPEC çok uzun süredir örgütlü hareket edebilen bir kurum ama kartel değil. Yani burada dengeleyici bir unsur olarak pozisyon almaya çalışıyor. OPEC’in aslında yapmaya çalıştığı şey, fiyatlardaki oynaklığı kontrol altına almak. Buna bağlı olarak petrol fiyatları ile petrol ürünleri ve petrol türevlerinin fiyatları yükselmeye başlamıştır. Örneğin, petrol fiyatının arttığı senaryoda, nakliye maliyeti de artmakta, dolayısıyla gıda fiyatları yükselmektedir. OPEC de bu tür durumların önüne geçmek ve piyasanın daha istikrarlı ve istikrarlı olmasını sağlamak için harekete geçiyor.”söz konusu.
